Ból kręgosłupa, zwłaszcza odcinka lędźwiowego, należy do najpopularniejszych i najczęściej występujących dolegliwości w dobie dwudziestego pierwszego wieku, uznawanych przez specjalistów za kolejną chorobę cywilizacyjną. W ostatnich latach niepokojąco wzrasta przede wszystkim liczba…młodych ludzi, zmagających się z mniej lub bardziej uciążliwymi schorzeniami kręgosłupa.
Kręgosłup – rusztowanie całego ciała
Kręgosłup, składający się z trzydziestu trzech lub z trzydziestu czterech kręgów, oznacza niezwykle silną, ruchomą oś, na której opiera się cały ludzki organizm (wszystkie organy wewnętrzne i mięśnie). Stanowi podstawę układu kostnego, umożliwiającą utrzymanie wyprostowanej sylwetki. Pełni szereg różnorodnych funkcji, zaś do najważniejszych należą: utrzymanie ciężaru ciała i zapewnienie równowagi, koordynowanie ruchów kończyn, amortyzacja wstrząsów, ochrona rdzenia kręgowego i nerwów rdzeniowych. Kręgosłup, mimo solidnej i wytrzymałej budowy, jest wyjątkowo wrażliwy na jakiekolwiek zmiany, stąd też każde, najmniejsze nawet uszkodzenie elementu ruchu (kości, mięśni, ścięgna) w efekcie prowadzi do zmian w szkielecie ciała.
Problemy z kręgosłupem
Brak ruchu, siedzący tryb życia, nadwaga, otyłość, niewłaściwa dieta czy bezustanny, bezlitosny upływ czasu, wrodzone wady postawy, przeciążenia spowodowane zbyt dużą eksploatacją organizmu (np. ciężka praca fizyczna lub wyczynowe uprawianie sportu), nieprawidłowa postawa ciała sprawiają, że z roku na rok gwałtownie wzrasta liczba osób w różnym wieku, którym dokucza uciążliwy ból pleców na dole, będący pierwszym, charakterystycznym objawem chorób kręgosłupa. Do najczęściej występujących dolegliwości kręgosłupa należą między innymi: jego zmiany zwyrodnieniowe, rwa kulszowa oraz dyskopatia. Przyczyną bólu w dole pleców mogą być również choroby reumatyczne, osteoporoza, gruźlica kości, urazy, a nawet…nowotwory kręgosłupa.
Przepuklina kręgosłupa
Przepuklina kręgosłupa, zwana powszechnie wypadnięciem dysku lub dyskopatią, oznacza wysunięcie się jądra miażdżystego krążka między kręgowego poza przestrzeń między kręgami, co w efekcie powoduje ucisk na rdzeń i nerwy, które od niego odchodzą. Choroba może występować na całej długości kręgosłupa, ale zdecydowanie najczęściej (około 70% przypadków) dotyczy najbardziej przeciążonego fragmentu, czyli odcinka lędźwiowego. Charakterystycznym objawem przepukliny kręgosłupa odcinka lędźwiowego jest przede wszystkim bardzo silny ból “w krzyżu”, promieniujący zazwyczaj do biodra i kończyny dolnej, utrudniający swobodne poruszanie się lub wręcz uniemożliwiają normalne codzienne funkcjonowanie i wykonywanie różnorodnych obowiązków. Może również pojawić się mrowienie w nodze, drętwienie, skurcze mięśni, a nawet utrata czucia oraz tzw. rwa kulszowa. Do innych, mniej specyficznych, objawów dyskopatii należą natomiast: bóle w podbrzuszu, w pachwinach, przy oddawaniu stolca lub nasilone parcie na mocz. W przypadku pojawienia się pierwszych symptomów przepukliny kręgosłupa konieczna jest wizyta u lekarza oraz specjalisty (rehabilitanta, fizjoterapeuty), który zleci wykonanie tzw. testów funkcjonalnych, pozwalających dokonać oceny miejsca, stopnia i rodzaju uszkodzenia kręgosłupa. W leczeniu natomiast stosuje się głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, preparaty rozluźniające mięśnie lub “blokady. W skrajnych przypadkach, kiedy środki farmaceutyczne i ćwiczenia nie przynoszą oczekiwanych efektów, niezbędna jest operacja.
Odpowiednie ćwiczenia na kręgosłup
Jednym z podstawowych i najważniejszych elementów leczenia przepukliny kręgosłupa na odcinku lędźwiowym są regularne, odpowiednie ćwiczenia, które nie należą do zbyt skomplikowanych, a przy tym nie wymagają specjalnej sprawności fizycznej. Aktywność fizyczna, wskazana przez specjalistę wzmacnia mięśnie oraz przynoszą ulgę, kiedy pojawia się uciążliwy ból w plecach. Ćwiczenia kręgosłupa dzielą się na:
- rozluźniające – rozluźniają dolną część kręgosłupa i zapobiegają skurczom;
- rozciągające;
- mobilizujące – uelastycznią dolny odcinek kręgosłupa i przygotowują do ćwiczeń wzmacniających;
- wzmacniające – wzmacniają mięśnie położone przy kręgosłupie, dzięki czemu stają się znacznie silniejsze i skutecznie radzą sobie z różnymi przeciążeniami pojawiającymi się każdego dnia.
Należy zrezygnować lub unikać dyscyplin sportowych, które wymagają zwiększonego nakładu siły mięśniowej, takich jak boks, kulturystyka, gimnastyka artystyczna, lekkoatletyka, jazda na rowerze, bieganie po asfalcie czy biegi narciarskie. Doskonale natomiast sprawdzają się ćwiczenia w tzw. pozycjach izolowanych (w trakcie aktywności fizycznej angażują konkretna partię mięśni), niskich (czyli w leżeniu bądź siadzie), codzienny spacer, pływanie, taniec czy nordic walking. Codzienna dawka ruchu ma ogromny wpływ na właściwe funkcjonowanie układu kostnego i pozwoli uniknąć problemów z kręgosłupem. Niewłaściwy wybór ćwiczeń może mieć prowadzić do pogłębienia i nasilenia zwyrodnienia kręgosłupa, dlatego warto skontaktować się z doświadczonym rehabilitantem lub fizjoterapeutą.
